Wiesz już bardzo dobrze z działu Krótka historia półtonów, że gama to pewien zestaw dźwięków, ułożony według określonego schematu. Rozwińmy temat trochę bardziej, może nam się ta wiedza jeszcze przydać... Podstawowe gamy Na sam początek wystarczy, że poznasz dwie gamy - durową i molową, są one najbardziej podstawowe. Gama durowa (zwana czasem wesołą) zbudowana jest według następującego schematu: dźwięk bazowy - 2 półtony - 2 półtony - 1 półton - 2 półtony - 2 półtony - 2 półtony - 1 półton Jeżeli zechcemy według tego schematu skonstruować gamę C-dur, to wyjdzie nam coś takiego: c - d - e - f - g - a - h - c Weźmy teraz dla przykładu gamę G-dur: g - a - h - c - d - e - fis - g No i może jeszcze A-dur: a - h - cis - d - e - fis - gis - a OK, zabierzmy się teraz za gamę molową, zwaną czasem smutną, jej schemat wygląda tak: dźwięk bazowy - 2 półtony - 1 półton - 2 półtony - 2 półtony - 1 półton - 2 półtony - 2 półtony Według tego schematu możemy zbudować na przykład często spotykaną gamę a-moll: a - h - c - d - e - f - g - a To samo uczyńmy dla gamy e-moll: e - fis - g - a - h - c - d - e No i jeszcze może zerknijmy na gamę fis-moll: fis - gis - a - h - cis - d - e - fis Gamy pokrewne A teraz mam dla Ciebie małe zadanko. Przyjrzyj się uważnie wszystkim wypisanym wyżej gamom. Czy dostrzegasz jakieś prawidłowości? Czy coś Ci się rzuca w oko? Jeżeli nie, to spójrz na to jeszcze w ten sposób: gamy durowe gamy molowe c - d - e - f - g - a - h - c a - h - c - d - e - f - g - a g - a - h - c - d - e - fis - g e - fis - g - a - h - c - d - e a - h - cis - d - e - fis - gis - a fis - gis - a - h - cis - d - e - fis Teraz to już ne pewno widzisz, że gamy umieszczone obok siebie składają się dokładnie z tych samych dźwięków, różnica polega tylko na tym, że zaczynamy od innego dźwięku bazowego. I to jest ogólna zasada: Każdej gamie durowej odpowiada pokrewna gama molowa, zbudowana na jej szóstym stopniu Tak więc pokrewną dla gamy C-dur jest a-moll, dla G-dur jest e-moll i tak dalej... Być może zastanawiasz się teraz, do czego jest Ci ta wiedza potrzebna. Zaufaj mi, to Ci się już wkrótce przyda. Nie musisz zapamiętywać schematów tworzenia gam, wystarczy, że zapamiętasz kolejność dźwięków gamy C-dur (a ją już na pewno znasz na pamięć), i że pokrewna gama molowa jest budowana na szóstym stopniu gamy durowej, a każdą gamę będzie w stanie sobie rozpisać. Znajomość gam jest oprócz tego niezbędna jeżeli chcesz nauczyć się grać z nut.